دلایل هجرت پیامبر اسلام از مکه به مدینه
به گزارش مجله سفر به کانادا، امروز هشتم آبان ماه یکم ربیع الاول 1441 قمری مصادف با سالروز هجرت پیامبر گرامی اسلام از مکه به مدینه است که به دلیل اهمیت در اسلام به عنوان مبدأ تاریخ مسلمانان در دو تقویم هجری شمسی و هجری قمری منظور شده است.
به گزارش خبرنگاران، هجرت حضرت محمد (ص) که گاهی به خلاصه هجرت نیز خوانده می گردد، واقعهٔ هجرت حضرت محمد (ص)، پیامبر اسلام و همراهانش از شهر مکه به یثرب است که در سال 622 صورت گرفت و منجر به ایجاد اولین حکومت اسلامی در یثرب که بعدها مدینة النبی یا مدینه نامیده شد، گشت.
مکّه دیگر سرزمین مناسبی برای ادامه دعوت مردم به دین مبین اسلام نبود و رسول خدا(ص)، نهایت بهره برداری ممکن را از این شهر نموده بود و هیچ امیدی برای پیوستن گروه های دیگری لااقل در آینده نزدیک به آیین اسلام نداشت.
رسول اکرم (ص) به عنوان نماینده و مبلغ آیین توحیدی نمی توانست به پیشرفت های اندک دوران مکه بسنده کند، زیرا اسلام دین همه بشریت است و همه انسان ها را در سراسر گیتی مخاطب خود می داند.
مسلمانان سال های دراز در مقابل ظلم و ستم، و عذاب و شکنجه مداوم و بی امان مشرکان مقاومت و پایداری نموده بودند. چنان که گروهی از یاران بی پناه حضرت به ناچار ترک شهر و دیار کردند و از ظلم و ستم قریش به سرزمین غربت در آن سوی آب های دریای سرخ فرار نمودند.
در نهایت قریش به این نتیجه رسید که با طرح نقشه قتل پیامبر (ص) برای همیشه از دست او خلاص گردد.
مکه صندلی خاصی در دل مردم بود و بدون سیطره بر آن و برچیدن بت پرستی و جایگزینی آیین اسلامی، دعوت توحیدی پیامبر (ص) شکست خورده به حساب می آمد، بنابراین ضرورت داشت جایی به عنوان پایگاه این دعوت انتخاب گردد که علاوه بر نزدیکی، بتوان از آنجا اوضاع مکّه را زیر نظر داشت و نوعی فشار سیاسی و مالی و حتی نظامی به وقت لزوم بر آن وارد ساخت. مدینه همان جایی بود که مقدمات و لوازم اعمال چنین فشاری در آن موجود بود.
مدینه می توانست به دلیل قرار داشتن در جهت کاروان های بازرگانی و تجاری قریش، مکه را از نظر مالی در فشار قرار دهد، خصوصا که منبع تأمین معاش مردم که در درجه نخست، تجارت و مبادلات بازرگانی بود.
هجرت به مدینه تنها راه چاره ممکن فراروی پیامبر (ص) بود. هجرت به طائف فایده ای نداشت. یمن، ایران، روم، شام و سایر مناطق، زیر سلطه دو ابرقدرت بزرگ آن روزگار بودند که با هجرت به این سرزمین ها جز مسائل و خطرات هولناک بهره ای عاید پیامبر (ص) و دعوت توحیدی نمی شد.
حبشه نیز به لحاظ موقعیت جغرافیایی علاوه بر این که از مکه فاصله زیادی داشت، نظر به واقعیت های اجتماعی، سیاسی، انسانی و نژادی و نیز به عنوان یک کشور افریقایی نمی توانست رهبری یک برنامه اصلاحی جهانی را در هیچ یک از زمینه های مالی، سیاسی، نظامی و حتی فکری و اجتماعی بر عهده گیرد.
مدینه از نظر زراعی غنی تر از مکه بود، بنابراین اگر روزی با نوعی فشار بازرگانی روبه رو می شد، می توانست در مقابل این فشار مقاومت کند و بدون تسلیم شدن در مقابل خواسته دیگران، به نوعی هرچند مشقّت بار به زندگی روزمره خود ادامه دهد.
اهالی مدینه در اصل مردمان مهاجر یمن بودند که در قدیم الایام نوعی تمدن ابتدایی داشتند. بدین ترتیب نه همانند مردمان بیابان گرد عرب، قلب های خشن داشتند و نه همچون مردم قریش در فضای روانی خاصی به دنبال امتیازات ویژه و مصالح منطقه ای بودند. از سوی دیگر به خاطر رقابت های آشکار تیره های عدنانی و قحطانی، حتی اگر مردم مدینه انگیزه های دینی و عقیدتی نداشتند، از تسلیم پیامبر (ص) به دشمن عدنانی، خودداری می کردند.
مردم مدینه طعم تلخ انحراف را چشیده بودند و جنگ های پی درپی آنان را از پای درآورده بود؛ آن ها همیشه در رعب و وحشت به سر می بردند، چنان که شب و روز اسلحه بر زمین نمی گذاشتند.
بشارت های یهود مدینه درباره ظهور قریب الوقوع پیامبری در منطقه عربستان، همه را برای پذیرش دین جدید آماده نموده بود. از همه گذشته، مردم مدینه، خودشان از پیامبر (ص) دعوت کردند تا به این شهر هجرت کند؛ با او در عقبه منی بیعت کردند و به حضرت وعده کمک و نصرت دادند و متعهد شدند که چونان زن و فرزند خویش از آن حضرت دفاع نمایند و حتی در این راه سلاح بردارند و در مقابل همگان بایستند.
منبع: پورتال دانشنامه اسلامی
منبع: خبرگزاری ایسنا