با نشانه های پوسیدگی دندان آشنا شوید - مجله سفر به کانادا

دهان محل فعالیت باکتری هایی است که باعث ایجاد یک لایه چسبنده بر روی دندان ها به نام پلاک شده و در صورت پاک نشدن پلاک ها از روی دندان، به تدریج باعث ایجاد یک لایه سخت بر روی دندان ها به نام جرم می شود. به این ترتیب مواد غذایی حاوی کربوهیدرات های ساده و قند، باکتری های موجود در پلاک دندان را تغذیه کرده و در نهایت می تواند باعث ترشح اسید در دهان شود. اسید ترشح شده در نتیجه فعالیت پلاک ها باعث تجزیه سطح مینای محافظ دندان و عاج زیر آن شده و در نهایت باعث ایجاد پوسیدگی و خرابی دندان می شود.

در صورتی که پوسیدگی دندان و خراب شدن آن به عاج آن برسد، ساختار داخلی دندان را تحت تاثیر قرار داده و می تواند باعث حساس شدن دندان شود. علاوه بر این اگر پوسیدگی به مرکز نرم دندان (تحت عنوان ناحیه پالپ) برسد، در عمل می تواند باعث عفونت دندان شده و ممکن است درد شدید برای فرد به همراه داشته باشد. در این حالت ممکن است لازم شود از عصب کشی برای برطرف مشکل بیمار استفاده شود. در برخی موارد، در صورت پیشرفت بیش از حد مشکل، احتمالاً لازم است دندان آسیب دیده کشیده شود.

هر یک از بخش های دندان می توانند در معرض خطر پوسیدگی دندان و خراب شدن آن قرار داشته باشند، اما سطح رویی دندان و سطح بین دندان ها بیشتر در معرض این خطر قرار داشته و به خاطر احتمال گیر افتادن مواد غذایی بر روی آن ها، احتمال مشاهده حمله اسیدهای ناشی از فعالیت پلاک ها به این نقاط بیشتر است.1

علائم و نشانه های پوسیدگی دندان چیست؟وقتی دندان شما دچار پوسیدگی می شود ممکن است یک یا چند مورد از علامت های زیر را داشته باشد:

درد یا دندان درد مداومدندان درد یا احساس یک درد شدید، اغلب نشانه پوسیدگی دندان است، به ویژه مواقعی که دندان صدمه دیده با چیزی تماس پیدا می نماید.

درد اغلب یک نشانه است و می تواند در خود دندان یا لثه زیر دندان باشد. این درد ها ممکن است گاهی تند و تیز و شدید و گاهی هم خفیف و تپشی باشند، که هر دو حالت نشانه پوسیدگی هستند.

احساس درد هنگام جویدن غذااگر هر زمان که چیزی می خورید احساس درد می کنید، علت آن می تواند ترک خوردن دندان یا پوسیده شدن آن باشد. اگر بعد از گاز زدن به سیب یا جویدن غذا احساس یک درد شدید و ناگهانی می کنید، ممکن است عصب دندان عفونت کرده باشد و در حال پوسیدن باشد. با لمس ناحیه مورد نظر می توانید شدت درد را بسنجید و متوجه شوید که دندان تان احتیاج به معاینه پزشک دارد یا نه. اگر از شدت درد نتوانید به دندان خود دست بزنید، باید برای انجام معاینه به دندان پزشک مراجعه کنید.

بد بویی یا بد مزگی دهانپوسیدگی ها حفره هایی کوچک و عفونی هستند که درون دندان به وجود می آیند و آن را به محل مناسبی برای انباشت تکه های غذا و رشد باکتری ها تبدیل می نمایند.

پوسیدگی در اثر حفره ای به وجود می آید که مواد اسیدی و قندی مسبب آن هستند و بعد از آن، باکتری ها می توانند وارد این حفره شوند. باکتری ها می توانند باعث بد بویی و بد مزگی دهان شوند.

بدبویی دهان ممکن است نشانه بیماری لثه هم باشد، مسئله ای که در اثر تجمع پلاک ها بر روی دندان ها به وجود می آید و باعث تحریک لثه می شود.

اگر متوجه بد بویی یا بد مزگی مداوم دهان خود شده اید، برای تشخیص علت به دندان پزشک مراجعه کنید.

افزایش حساسیت دندان به دمادندانی که عفونی شده باشد، حساسیت زیادی به دما پیدا می نماید. اگر دندان هایتان دچار پوسیدگی شده باشند، حساسیت بیش از مقدار ای به خوردنی ها و نوشیدنی های سرد و گرم پیدا می کنید، مسأله ای که خوردن و نوشیدن را ناخوشایند و دردناک می نماید.

هر کدام از دندان ها درون خود یک عصب و همینطور یک رگ دارند که با خونرسانی به رشد و عملکرد دندان یاری می نماید. وقتی پوسیدگی وسعت پیدا کند و به عصب نزدیک شود، عصب می تواند تغییر دما را راحت تر احساس کند.

ظاهر شدن نقاط تیره رنگ روی دندان و / یا تغییر رنگ دندانبرخی پوسیدگی ها بر سطح دندان و به شکل یک حفره ظاهر می شوند، اما برخی از آن ها هم روی دندان عفونی شده، بیشتر شکل یک نقطه یا لکه دارند. ظاهر شدن لکه های سیاه، قهوه ای یا سفید رنگ روی دندان اغلب نشانه پوسیدگی آن است، گرچه این لکه ها می توانند طبیعی هم باشند. اگر لکه روی دندان نرم یا چسبنده باشد، این مسأله احتمالاً نشانه پوسیدگی دندان است. در برخی موارد، پوسیدگی ممکن است باعث تیره شدن کل دندان یا افزایش احتمال شکستن آن شود. اگر متوجه لکه ای روی دندان های خود یا تغییر رنگ آن ها شدید، به پزشک مراجعه کنید.

خونریزی هنگام مسواک زدنپوسیدگی می تواند باعث خونریزی در هنگام مسواک زدن شود که علت آن تحریک شدن لثه از سوی عصب آسیب دیده دندان است. خونریزی های مکرر ممکن است نشانه بیماری لثه یا یک پوسیدگی عمیق باشد. اگر پوسیدگی بزرگی در خط لثه وجود داشته باشد، ممکن است مواد غذایی در پوسیدگی گیر نمایند و این مسأله باعث صدمه تماشا لثه شود. اگر پوسیدگی خیلی بزرگی در دندان تان داشته باشید، ممکن است خود دندان خونریزی کند.

ورم برخی بخش های لثهدر برخی موارد ورم لثه نشانه پوسیدگی دندان است، گرچه این ورم ممکن است لزوماً دردناک نباشد. اگر پوسیدگی خیلی عمیقی در دندان وجود داشته باشد، این مسأله باعث صدمه تماشا عصب یا از بین رفتن آن می شود و عفونی شدن عصب را در پی می آورد. این عفونت هم موجب ورم لثه می شود. برخی افراد دچار ورم می شوند، اما هیچ دردی احساس نمی نمایند. با این حال، یک عفونت باعث این ورم شده. اگر متوجه شدید بخش هایی از لثه تان ورم کرده، از آنجایی که ممکن است این مسأله نشانه پوسیگی دندان یا عفونت لثه باشد، باید به دندان پزشک مراجعه کنید.

احساس درد هنگام تغییر فشار هوااگر هنگام بلند شدن هواپیما یا شیرجه زدن در آب های عمیق دچار دندان درد می شوید، ممکن است علت آن پوسیدگی دندان تان باشد. تغییر در فشار هوا می تواند عصب درون یک دندان عفونی شده را تحریک کند، مسأله ای که باعث یک درد و احساس ناراحتی خفیف یا شدید می شود. اگر در چنین موقعیت هایی درد ناآشنایی احساس می کنید، قبل از پیشرفت بیشتر پوسیدگی، به دندانپزشک مراجعه کنید. پر کردن پوسیدگی دندان در مراحل اولیه آن، از پیشروی بیشتر پوسیدگی جلوگیری می نماید و نشانه های آن را کاهش می دهد.2

محلهای شایع پوسیدگی دندانپوسیدگی تمام سطوح دندان را یکسان مبتلا نمی نماید. بلکه برخی از سطوح دندانها به علت شرایط خاصی که دارند بیشتر دچار پوسیدگی می شوند. این سطوح عبارتند از:

شیارهای سطح جونده: سطح جونده دندانهای آسیا شیارهای باریک و عمیقی دارد که محیط مناسبی برای زندگی و رشد میکروبها فراهم کرده و دندان از این محل دچار پوسیدگی می شود.

این امر بخصوص در خصوص دندانهای آسیاب بیشتر رخ می دهد و باعث پوسیدگی زودرس آنها می شود.

سطوح بین دندانی: این ناحیه نیز به علت عدم نفوذ موهای مسواک قابل تمیز کردن نیست بنابراین از نواحی مستعد پوسیدگی و بیماری لثه بشمار می آید.

طوق دندان یا ناحیه اتصال لثه با دندان: تجمع میکروبها معمولاً در این ناحیه باعث بیماری لثه نیز می شود.3

پیشگیری از پوسیدگی دندانبرای پوسیدگی های دندان علاوه بر ساختار دندان که به صورت ژنیتیکی مشخص می شود ، وجود محیط مناسب و میکروب های پوسیدگی زا نیز لازم است.

اولین قدم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان تغذیه مناسب است . تغذیه مناسب به معنا عدم استفاده یا کم کردن ، مواد پوسیدگی زا بر روی دندان است .

دومین قدم برای این منظور ، رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از مسواک و نخ دندان به صورت منظم و روزانه می باشد.

قدم سوم قرار دادن دندان ها در مجاوت فلوراید می باشد. (با توجه به تحقیقات گسترده ای که اخیرا اجرا شده است ، وجود فلوراید در ساختار دندان می تواند باعث استحکام دندان نسبت به اسید های تخریب نماینده دندان و بالا بردن مقاومت دندان ها در برابر پوسیدگی شود.)

قدم چهارم برای پیشگیری از پوسیدگی دندان ها حذف محل مناسب برای لانه گزینی میکروب های پوسیدگی زا است . دندان های آسیا به خصوص اولین دندان آسیای بزرگ دائمی ، دارا شیارهای عمیقی است و این شیار ها به راحتی با مسواک تمیز نمی شود ، به همین دلیل مواد غذایی و میکروب های پوسیدگی زا به راحتی در این نقاط جای می گیرند . برای جلوگیری از پوسیدگی این نقاط و پرکردن لانه میکروب ها می توان از مواد شیار پوش (فیشورسیلنت) استفاده کرد.4

عوامل اصلی در ایجاد پوسیدگی دندان کدامند؟به طور کلی 4 عامل در ایجاد پوسیدگی دندان نقش دارند:

1 باید دندان در دهان باشد

2 مواد قندی یا هر ماده ای که به قند تبدیل می شود مانند نان

3 میکروب

4 زمان

هر فردی باید دندانی در دهان داشته باشد و در دهان او میکروب وجود داشته باشد ، علاوه بر این موارد باید شخص مواد قندی مصرف کند. در کنار تمامی این موارد باید زمان کافی وجود داشته باشد تا میکروب بتواند قند را به اسید تبدیل کند.

در نهایت اگر هر کدام از این 4 عامل وجود نداشته باشد دندان دچار پوسیدگی نمی شود.

زمانی که شما مسواک می زنید زمان پوسیدگی راعقب می برید ، یعنی اگر لازم بود زمانی طول بکشد تا میکروب ها بتوانند قند را به اسید تبدیل نمایند، با مسواک زدن قند و میکروب از بین می فرایند و زمان کافی نیز از این دو گرفته شده است.4

چگونه می توان پوسیدگی دندان را درمان کرد؟نحوه درمان مناسب پوسیدگی دندان و خراب شدن آن بستگی به اندازه پیشرفت پوسیدگی دارد. در این شرایط دندانپزشک احتمالاً از روش های درمان زیر برای

ترمیم پوسیدگی دندان استفاده خواهد نمود. این روش ها به ترتیب ساده و کم هزینه بودن در ادامه مورد آنالیز قرار گرفته اند.

وارنیش فلورایددر صورتی که پوسیدگی و خرابی دندان هنوز احتیاجی به پر کردن دندان نداشته باشد، دندانپزشک احتمالاً از وارنیش فلوراید برای دندان ها استفاده می نماید تا به این ترتیب از ایجاد پوسیدگی و خرابی بیشتر و از بین رفتن مواد معدنی در سطح مینای دندان جلوگیری نماید.

پر کردن دندانبه این منظور در شرایط بی حسی موضعی، دندانپزشک با استفاده از یک مته کوچک بخش های آسیب دیده یا ضعیف شده دندان را بر می دارد. در این حالت دندانپزشک ممکن است در صورت احتیاج از روش های خاص برای اطمینان از وارد نشدن آسیب به اعصاب دندان استفاده نماید. در ادامه دندانپزشک از مواد خاص برای پر کردن دندان استفاده می نماید. این مواد عبارت از آمالگام (یک نوع آلیاژ فلزی) یا کامپوزیت (مواد همرنگ دندان) است. این مواد به سختی دچار فرسایش می شوند و در صورت مراقبت صحیح می توانند برای سال های طولانی دوام و ماندگاری داشته باشند.

اینله و اونلههنگامی که پوسیدگی دندان و خرابی آن به مقداری بزرگ باشد که امکان استفاده از پرکردگی برای آن وجود نداشته باشد، لابراتوار دندانپزشکی از اینله یا اونله برای بازیابی ظاهر دندان استفاده خواهد نمود. به این منظور ابتدا یک قالب از دندان (معمولاً تحت بی حسی موضعی) تهیه شده و از این قالب برای ساخته اینله و اونله و اطمینان از مناسب بودن ترمیم ساخته شده برای دندان استفاده خواهد شد. اینله و اونله معمولاً از طلا یا پرسلاین ساخته شده و سپس برای پوشاندن پوسیدگی دندان بیمار مورد استفاده قرار می گیرند.

روکشروکش یک نوع پوشش قرار گرفته بر روی سطح خارجی دندان های طبیعی است که در بیشتر مواقع برای دندان هایی استفاده می شود که به شدت به خاطر پوسیدگی دچار آسیب شده اند. به این ترتیب به وسیله روکش، حفظ ساختار دندان امکان پذیر خواهد شد. به خاطر اینکه روکش دندان لازم است به صورتی ساخته شود که به طور دقیق منطبق بر ساختار دندان باشد، دندانپزشک به این منظور از دندان قالب تهیه کرده و از آن برای ساخت روکش دندان سفارشی مشابه حالت اینله و اونله در لابراتوار استفاده می نماید.

عصب کشی دنداندر صورتی که پوسیدگی دندان و خراب شدن آن باعث ایجاد عفونت برای ناحیه پالپ شده باشد، این شرایط می تواند باعث تشکیل آبسه یا مرگ عصب دندان شده و به این ترتیب بیمار احتیاج به عصب کشی دندان پیدا می نماید. این درمان به وسیله ایجاد یک سوراخ در تاج دندان، خارج کردن ناحیه پالپ و تمیز کردن ناحیه مورد نظر و در نهایت پر کردن ناحیه خارج شده و پوشاندن دندان به وسیله یک روکش انجام می شود.

کشیدن دنداندر صورتی که امکان نجات دادن دندان وجود نداشته باشد، احتمالاً دندان آسیب دیده کشیده خواهد شد. در این شرایط یک ماده بی حسی به لثه تزریق شده و دندان پزشک با عریض کردن حفره دندان، تا زمانی دندان را به سمت چپ و راست حرکت می دهد که دندان در حفره لق و آزاد شود. حفره باز ایجاد شده پس از کشیدن دندان در ادامه با بخیه بسته شده و به این ترتیب امکان ایجاد لخته خون و ترمیم آن فراهم خواهد شد. در نهایت دندان کشیده شده با دندان مصنوعی، بریج، یا ایمپلنت جایگزین خواهد شد.1

پی نوشت:

1.www.irisclinic.com

2.www.alef.ir

3.www.jamilian.net

4.www.drsalahdar.com

منبع: راسخون