پشت پرده آلودگی چند روز اخیر تهران، خبری از ابر و ناپایداری هوا نیست - مجله سفر به کانادا

به گزارش خبرنگاران به نقل از دنیای اقتصاد، آسمان تهران طی سه روز متوالی با لایه سنگین مه دود تغییر رنگ پیدا کرد؛ اما بی توجهی مسوولان شهر به منشأ این آلودگی شدید باعث شده برخی تصور کنند این ابر و ناپایداری هوا است که افق دید در شهر را کاهش داده است. بررسی ها درباره شاخص کیفیت هوای تهران نشان می دهد استفاده از سوخت مازوت در اطراف تهران، متهم ردیف اول مه دود است. غلظت آلاینده دی اکسیدگوگرد طی روزهای اخیر تقریبا به 5/ 1 برابر مدت مشابه در سال گذشته رسیده است. در میان خاموشی مسوولان، نقش بنزین نیز در آلودگی مطرح است.

رصد آماری درباره کیفیت هوای شهر تهران در 28 روز اول آذرماه نشان دهنده سوء برداشت دولت و مسوولان شهر تهران در ارتباط با آلودگی شدید هوای پایتخت است. به گزارش دنیای اقتصاد، درحالی که آمارهای مربوط به شاخص آلودگی هوای شهر تهران نشان می دهد از ابتدای آذرماه تا سرانجام روز گذشته -28 روز اول آذرماه- حتی یک روز هوای پاک در شهر تهران وجود نداشته است، بی تفاوتی دولت و شهرداری به موضوع آلودگی در روزهای اخیر از یک سوء برداشت نسبت به شرایط فعلی هوای پایتخت حکایت دارد. از آنجا که شرایط قرمز و نارنجی هوای شهر تهران به لحاظ میزان آلودگی از ابتدای ماه جاری تا روز گذشته، تحت تاثیر شرایط جوی مربوط به فصول سرد سال قرار گرفته است به نظر می رسد دولت و مسوولان شهری تهران به این سو ءبرداشت که کاهش افق دید در روزهای اخیر در شهر تهران تحت تاثیر مه آلود شدن هوا است، دچار شده اند و موضوع آلودگی شدید هوای شهر تهران به خصوص در شرایط حساس فعلی، چندان برای آنها حساسیت برانگیز نبوده است.

طی روزهای اخیر درحالی شاخص آلودگی هوای شهر تهران برای ساعاتی در شرایط قرمز(ناسالم برای همه گروه ها) و عمدتا در شرایط نارنجی(ناسالم برای گروه های حساس) قرار گرفت که این شرایط اضطراری با تغییرات جوی یعنی تجمع سنگین ابر و بارش باران در شهر تهران در برخی ساعات همزمان شد. همین تغییرات جوی موجب بروز یک تصور در میان برخی از مردم و یک سوءبرداشت در مسوولان شهر تهران شد مبنی بر اینکه کاهش افق دید در شهر تهران ناشی از مه آلود شدن هوا به دنبال کاهش دما، تجمع ابر و بارش باران است غافل از آنکه ایستگاه های سنجش آلودگی هوای شهر تهران از قرار دریافت شرایط کیفیت هوای پایتخت در شرایط نارنجی در عمده روزهای آذرماه و شرایط قرمز در برخی از ساعت های این ماه خبر می دهد. بررسی های دنیای اقتصاد نشان می دهد شاخص آلودگی هوای شهر تهران در یک هفته اخیر در بسیاری مواقع در مرز 150 قرار داشته است و میانگین این شاخص در 28 روز اول آذرماه برابر با 110 یعنی ناسالم برای گروه های حساس بوده است هر چند میزان آلودگی و عدد شاخص در روزهای اخیر افزایش یافته به این معنا که بر میزان و شدت آلودگی هوای شهر تهران افزوده شده است. آمارها نشان می دهد شاخص آلودگی هوای شهر تهران در 24 ساعت منتهی به صبح دیروز - جمعه- 144 بوده است و هوای شهر تهران برای گروه های حساس مانند سالمندان، بچه ها و افراد بیمار در شرایط ناسالم قرار داشته است. در 24 ساعت منتهی به صبح پنج شنبه گذشته شاخص آلودگی هوا روی عدد 134 و طی یک هفته قبل به طور متوسط بیش از 120 بوده است.

در ساعات 20 تا 23 روز پنج شنبه با عبور شاخص آلودگی هوای تهران از مرز 150 و رسیدن آن به عدد 151 هوای شهر تهران در شرایط قرمز یعنی ناسالم برای همه گرو ه ها قرار گرفت. حتی در ساعات 21 تا 24 روز چهارشنبه هفته گذشته که هوای شهر تهران بارانی بود نیز شاخص آلودگی هوای شهر تهران روی عدد 151 قرار داشت. اما از آنجا که این آلودگی شدید با تحولات جوی و بارش باران و سپس ادامه تجمع ابر در آسمان همراه شد مردم و مسوولان با این تصور و سوءبرداشت روبرو شدند که کاهش افق دید در شهر تهران ناشی از مه آلود شدن هوای پایتخت است و نه آلودگی. آلودگی هوای شهر تهران در 28 روز اول آذرماه سال جاری درحالی بسیار شدیدتر از آلودگی هوای شهر تهران در مدت مشابه سال قبل یعنی 28 روز اول آذرماه سال گذشته بوده است که به نظر می رسد سال جاری مسوولان شهر تهران و دولت نسبت به این موضوع حساسیت کمتری دارند و نسبت به شرایط خطرناک فعلی بی تفاوت شده اند. این در حالی است که در سال جاری به دلیل شیوع بیماری کرونا و افزایش خطر آلودگی هوا برای شهروندان، آسیب پذیری شهروندان نسبت به آلودگی هوا از همه سال های گذشته بیشتر شده است. در 28 روز اول آذرماه درحالی پایتخت فاقد هوای پاک بوده است که کیفیت هوای تهران در 10 روز از این ماه در شرایط زرد و 18 روز در شرایط نارنجی قرار داشته است. در برخی از ساعات نیز شرایط هوا قرمز و ناسالم برای همه گروه ها بوده است. در بازه زمانی مشابه سال گذشته تعداد روزهای ناسالم 13 روز بوده است.

حدس های موجود نشان می دهد پنج عامل می تواند به عنوان منابع آلودگی هوای شهر تهران در شرایط فعلی مورد بررسی قرار گرفته و معرفی شود. اولین عامل(متهم ردیف اول) به مازوت سوزی از سوی نیروگاه های اطراف تهران و حتی برخی از شهرهای مجاور پایتخت مربوط می شود که منجر به افزایش ذرات معلق ناشی از گاز گوگرد در هوا می شود. زمستان سال گذشته، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست بیان نمود به دلیل تحریم ها وزارت نفت پیروز به صادرات مازوت تولیدی خود نشده است و به دلیل پرشدن انبارهای مازوت پالایشگاه ها این مراکز در آستانه تعطیلی قرار دریافتد. در نتیجه این اجبار ایجاد شد که نیروگاه ها به مازوت سوزی روی آورند و همین موضوع منجر به آلودگی هوای شهر تهران شد. سال جاری اما هنوز در این مورد اظهار نظر رسمی از سوی مسوولان ارائه نشده است. دومین عامل و حدس مربوط به شرایط نامطلوب کیفیت بنزین مورد استفاده از سوی خودروهاست. سال گذشته به دنبال آزمایش های اجرا شده از سوی بخشی از مدیریت شهری تهران اعلام شد غلظت گوگرد موجود در بنزین به لحاظ ذره در میلیارد (ppb) در برخی از جایگاه های سوخت شهر تهران بیش از دو برابر میزان استاندارد است و به دلیل کیفیت نامطلوب بنزین ذرات با قطر کمتر از 5/ 2 میکرون در هوای شهر افزایش یافته و منجر به بروز و تشدید آلودگی هوای تهران شده است. گاز so2 یا دی اکسید گوگرد یکی از آلاینده های هوای شهر تهران است که غلظت آن در 28 روز اول آذرماه پارسال کمتر از 25 بوده است این در حالی است که در 28 روز اول آذرماه سال جاری غلظت این آلاینده بیش از 40 بوده است. حتی در روز گذشته غلظت so2 موجود در هوا به عدد 46 رسیده است که نشان دهنده ردپای گوگرد در آلودگی هوای تهران است. افزایش میزان رفت وآمد با خودروی شخصی در سطح شهر به دلیل خودداری گروه زیادی از شهروندان برای استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی و جدی ندریافت موضوع دورکاری از سوی دستگاه های دولتی و بخش خصوصی دیگر متهم آلودگی هوای شهر تهران در آذرماه است. چهارمین متهم آلودگی هوای تهران عاملی غیرانسانی است و به اصطلاح انسان ساز نیست. این عامل به پدیده وارونگی دما در زمستان و فصول سرد سال مربوط می شود که تغییرات جوی امکان چرخش هوای سرد وگرم در جو را سلب می کند و باعث می شود هوای آلوده که گرم تر است نتواند با هوای تمیز جایگزین شود.

پنجمین عامل مربوط به معافیت خاموش خودروها از معاینه فنی و کاهش سختگیری های پیشین در این زمینه است. در ابتدای دوره اخیر مدیریت شهری برای خودروهای فاقد معاینه فنی جرایم سنگین درنظر گرفته شد اما هم اکنون و بنا بر مشاهدات و گزارش های شهروندان و براساس آنچه برای بخش قابل توجهی از مالکان خودرو فاقد معاینه فنی محرز شده است سختگیری های پیشین در این زمینه از مدتی قبل اعمال نمی شود.