فجر سی و هشتم؛ جشنواره انصرافی ها - مجله سفر به کانادا

مهم ترین رویداد سینمایی کشور با ارائه تازه ترین آثار عرصه فیلمسازی در بخش های سینمایی، مستند، انیمیشن و فیلم کوتاه در آستانه سالگرد انقلاب اسلامی در سراسر کشور شروع به کار کرد. چندهفته مانده به شروع این جشنواره بعضی حوادث این رویداد فرهنگی را حاشیه دار کرد.

سی و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم فجر امروز 12 بهمن 1398 به دبیری ابراهیم داروغه زاده در تهران شروع شد. پردیس سینمایی ملت همچون سال گذشته به عنوان کاخ جشنواره یا سینمای رسانه میزبان خبرنگاران، منتقدان، عکاسان سینمایی، عوامل فراوری فیلم ها و هنرمندان عرصه های گوناگون هنری انتخاب شد.

جشنواره فجر 38 شامل بخش های مسابقه سینمای ایران یا سودای سیمرغ (فیلم های سینمایی داستانی/ پویانمایی فیلم های بلند داستانی که دارای پروانه ساخت یا نمایش از سازمان سینمایی باشند و تا قبل از بهمن 1398 اکران عمومی نشده و در هیچ یک از رویدادها و جشنواره های سینمایی داخلی و خارجی به نمایش در نیامده باشند)، نگاه نو (فیلم اول کارگردان: داستانی/ پویانمایی فیلمساز یا کارگردان اول، به هنرمندی اطلاق می گردد که برای ساخت یا نمایش فیلم سینمایی خود برای نخستین بار، مجوزهای لازم و قانونی را از سازمان سینمایی کسب نموده باشد و پیش از این اثری از وی به عنوان فیلم سینمایی اکران یا در رویدادهای داخلی یا خارجی معرفی نشده باشد)، مستند بلند، کوتاه داستانی (با زمان نمایش حداقل 3 و حداکثر 15 دقیقه)، مسابقه تبلیغات سینمای ایران و مسابقه تجلی اراده ملی است.

آثار شرکت کننده

جشنواره در 29 مهر 1398 با انتشار فراخوان کار خود را شروع کرد و ثبت نام از آثار متقاضی حضور در جشنواره از 1 تا 30 آبان 1398 انجام شد. در این مدت 115 فیلم سینمایی به همراه 36 فیلم مستند فرم ثبت نام جشنواره را تکمیل نموده اند که از این تعداد 37 فیلم سینمایی متعلق به فیلمسازان اول است.

داوران سی و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم فجر

نرگس آبیار، تورج اصلانی، عباس بلوندی، رضا پورحسین، فریدون جیرانی، سعید راد، محمدمهدی عسگرپور، طهماسب صلح جو و مازیار میری به عنوان اعضای هیئت داوران بخش سودای سیمرغ و همچنین مهدی جعفری، روح الله حجازی، مصطفی رزاق کریمی، فرشته طائرپور و هادی مقدم دوست به عنوان اعضای هیئت داوران بخش های مستند، فیلم کوتاه و نگاه نو انتخاب شده اند.

فیلم های کوتاه

از میان فیلم های کوتاهی که در بخش بهترین فیلم جشنواره فیلم کوتاه تهران و جشن مستقل فیلم های کوتاه خانه سینما نامزد بوده و به نمایش درنیامده اند و همچین در دوره های قبل متقاضی نبودند، 10 فیلم دارای شرایط حضور در بخش فیلم کوتاه این دوره بودند که از سوی انجمن سینمای جوانان و انجمن فیلم کوتاه ایران به جشنواره معرفی گردیدند.

اسامی 10 فیلم راه یافته به بخش فیلم کوتاه سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به این توضیح است:

1- اشغال، کارگردان: علی عزیزی، تهیه کننده: علی عزیزی

2- امتحان، کارگردان: سونیا حداد، تهیه کننده: پوریا حیدری اوره

3- برف های سپید سرگردان، کارگردان: محمدرضا وطن دوست، تهیه کننده: محمدرضا وطن دوست

4- پاندای قرمز، کارگردان: علی پاک نیا، تهیه کننده: مهبد عبقری

5- دابُر، کارگردان: سعید نجاتی، تهیه کننده: سعید نجاتی، مهدیه غلامحسینی

6- دم اژدها، کارگردان: سعید کشاورز، تهیه کننده: مهدی صفی کمک

7- سور بز، کارگردان: سعید زمانیان، تهیه کننده: حسن محمدی، غلامرضا احمدی

8- عزیز، کارگردان: سیدمهدی موسوی برزکی، تهیه کننده: سیدمهدی موسوی برزکی

9- کوچه، کارگردان: محمدرضا مصباح، تهیه کننده: امیرحسین مهر

10- مادر برفی، کارگردان: مرجان خسروی، تهیه کننده: سیدشهاب الدین طباطبایی

فیلم های مستند

هیات انتخاب بخش مستند متشکل از بابک بهداد، رامین حیدری فاروقی و مرتضی شعبانی پس از بازبینی فیلم های مستند بلند متقاضی حضور در بخش مستند، 10 فیلم زیر را به ترتیب حروف الفبا برای حضور در جشنواره فیلم فجر برگزیدند:

1- بانو- کارگردان: محمد حبیبی منصور- تهیه کننده: محمد حبیبی منصور

2- پروژه ازدواج- کارگردان: حسام اسلامی، عطیه عطارزاده- تهیه کننده: مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی

3- جایی برای فرشته ها نیست- کارگردان: سام کلانتری- تهیه کننده: محمد شکیبانیا

4- خسوف- محسن استادعلی- تهیه کننده: محسن استادعلی، مسعود زارعیان

5- خط باریک قرمز- کارگردان: فرزاد خوشدست- تهیه کننده: نگار اسکندرفر

6- زمستان است- کارگردان: مهرداد زاهدیان- تهیه کننده: پیروز حناچی

7- زندگی میان پرچم های جنگی- کارگردان: محسن اسلام زاده- تهیه کننده: محسن اسلام زاده

8- عالیجناب- کارگردان: سجاد ایمانی- تهیه کننده: رضا دانش پژوه، سجاد ایمانی

9- کامی- کارگردان: میترا ابراهیمی- تهیه کننده: پیمان قاسم خانی

10- مهدی عراقی را بکش- کارگردان: عبدالرضا نعمت اللهی- تهیه کننده: عبدالرضا نعمت اللهی

نگاه نو (فیلم های اول)

هیأت انتخاب بخش فیلم های سینمایی سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر متشکل از: محمد احسانی، محمود اربابی، همایون اسعدیان، یلدا جبلی، رضا درستکار، سید محمود رضوی و حسین کرمی، اسامی فیلم های بخش نگاه نو (ویژه فیلم اول کارگردانان) به توضیح زیر اعلام شد:

1-آن شب (کارگردان: کورش آهاری، تهیه کننده: محمد درمنش)

2- بی صدا حلزون (کارگردان: بهرنگ دزفولی زاده، تهیه کننده: مرتضی شایسته)

3- پدران (کارگردان: سالم صلواتی، تهیه کننده: شهرام مسلخی)

4- پوست (کارگردان: بهمن ارک و بهرام ارک، تهیه کننده: محمدرضا مصباح)

5- دشمنان (کارگردان: علی درخشنده، تهیه کننده: مجید برزگر)

6- روز صفر (کارگردان: سعید ملکان، تهیه کننده: سعید ملکان)

7- ریست (کارگردان: محمدرضا لطفی، تهیه کننده: سیدامیر سیدزاده)

8- شنای پروانه (کارگردان: محمد کارت، تهیه کننده: رسول صدرعاملی)

9- کشتارگاه (کارگردان: عباس امینی، تهیه کننده: جواد نوروزبیگی)

10-لباس شخصی (امیرعباس ربیعی، تهیه کننده: حبیب والی نژاد)

سودای سیمرغ

پس از خاتمه جلسه جمع بندی نهایی هیات انتخاب که شامل محمد احسانی، محمود اربابی، همایون اسعدیان، یلدا جبلی، رضا درستکار، سید محمود رضوی و حسین کرمی است، اسامی فیلم های بخش سودای سیمرغ جشنواره فجر 38 به توضیح زیر معرفی گردید:

1- آبادان یازده 60، کارگردان: مهرداد خوشبخت، تهیه کننده: حسن کلامی

2- آتابای، کارگردان: نیکی کریمی، تهیه کننده:نیکی کریمی

3- آن شب، کارگردان: کوروش آهاری، تهیه کننده: محمد درمنش

4- ابر بارانش گرفته، کارگردان: مجید برزگر، تهیه کننده: مجید برزگر

5- پوست، کارگردان: بهمن ارک، بهرام ارک، تهیه کننده: محمدرضا مصباح

6- تومان، کارگردان: مرتضی فرشباف، تهیه کننده: سعید سعدی

7- خروج، کارگردان: ابراهیم حاتمی کیا، تهیه کننده: حبیب اله والی نژاد

8- خوب، بد، جلف 2: ارتش سری، کارگردان: پیمان قاسم خانی، تهیه کننده: محسن چگینی

9- خورشید، کارگردان: مجید مجیدی، تهیه کننده: امیر بنان، مجید مجیدی

10- خون شد، کارگردان: مسعود کیمیایی، تهیه کننده: جواد نوروزبیگی

11- درخت گردو، کارگردان: محمدحسین مهدویان، تهیه کننده: سیدمصطفی احمدی

12- دوزیست، کارگردان: برزو نیک نژاد، تهیه کننده: سعید خانی

13- روز بلوا، کارگردان: بهروز شعیبی، تهیه کننده: محمدرضا تخت کشیان

14- روز صفر، کارگردان: سعید ملکان، تهیه کننده: سعید ملکان

15- سه کام حبس، کارگردان: سامان سالور، تهیه کننده: ساسان سالور

16- سینما شهر قصه، کارگردان: کیوان علی محمدی، علی اکبر حیدری، تهیه کننده: کیوان علی محمدی

17- شنای پروانه، کارگردان: محمد کارت، تهیه کننده: رسول صدرعاملی

18- عامه پسند، کارگردان:سهیل بیرقی، تهیه کننده: سهیل بیرقی

19- قصیده گاو سفید، کارگردان: بهتاش صناعی ها، تهیه کننده: سیدغلامرضا موسوی

20- مردن در آب مطهر، کارگردان: نوید محمودی، تهیه کننده: جمشید محمودی

21- مغز استخوان، کارگردان: حمیدرضا قربانی، تهیه کننده: حسین پورمحمدی

22- من می ترسم، کارگردان: بهنام بهزادی، تهیه کننده: بهنام بهزادی

در این بخش هیات انتخاب پنج فیلم را هم به عنوان فیلم های رزرو انتخاب و اعلام نموده است.

فیلم های رزرو به ترتیب اولویت:

1- پسرکشی (محمدهادی کریمی)

2-زنبور کارگر (افشین صادقی)

3-بی صدا حلزون (بهرنگ دزفولی زاده)

4-عروسی مردم (مجید توکلی)

5-عنکبوت (ابراهیم ایرج زاد)

حواشی جشنواره فجر 38

بسکمک از هنرمندان عرصه های مختلف هنری ایران در اعتراض به سرنگون کردن پرواز شماره 752 هواپیمایی بین المللی اوکراین خاطرنشان کردند در جشنواره فیلم فجر شرکت ننموده و این رویداد هنری را تحریم خواهند کرد. موج تحریم بخش های مختلف جشنواره فیلم فجر با پیغام ویدئویی مسعود کیمیایی، کارگردان شروع شد او که با فیلم خون شد در بخش سودای سیمرغ این دوره از جشنواره حضور دارد در پیغام ویدیویی خود خاطرنشان کرد: من هیچ وقت اهل جشنواره نبودم و سمت و سویم همواره مردم هستند و نگاه می کنم می بینیم که مردم روزگار سختی را می گذرانند و روزی نیست که خبرهای بد نشنویم. دلم نمی خواهد فیلمم در جشنواره فجر نشان داده بگرددجواد نوروزبیگی تهیه کنندهٔ فیلم کیمیایی در پاسخ گفت که خون شد در جشنواره حضور خواهد داشت اما در بخش کارگردانی داوری نخواهد شد. هایده صفی کمک از داوران جشنواره خواسته که آثار او را داوری نکنند.

اما چندی بعد پس از اکران خصوصی فیلم خون شد جواد نوروز بیگی بار دیگر از مسعود کیمیایی خواست حداقل در اکران رسانه ای حضور داشته باشد و پس از آن برآورد های بسکمک بر حضور مسعود کیمیایی در جشنواره وجود دارد.

بابک حمیدیان با اعتراض به آنچه آرای کلیشه ای، نگاه گزینشی، مخرب و تکراری در هیئت انتخاب جشنواره فجر خوانده و برای همدردی با خانواده های عزادار در جشنواره حضور نخواهد یافت. حسین پورمحمدی که تهیه کنندهٔ فیلم مغز استخوان با بازی حمیدیان در این دوره از جشنواره است در واکنش به انصراف حمیدیان خاطرنشان کرد که قسط آخر دستمزد او را به سیل زدگان سیستان و بلوچستان اهدا خواهد نمود.

پیمان معادی و سازندگان کامی (میترا ابراهیمی و پیمان قاسم خانی) که در بخش مستند جشنواره حضور دارند نیز انصراف داده اند.

همچنین پگاه آهنگرانی، سارا بهرامی، ترانه علیدوستی و آناهیتا همتی که در این دوره از جشنواره فیلمی ندارد به جمع تحریم کنندگان پیوسته اند.

در همین حال بسکمک دیگری از هنرمندان خواهان حضور دیگر هنرمندان در جشنواره شدند که می توان به چهره هایی چون شهاب حسینی، نوید محمدزاده و حامد بهداد اشاره نمود.

در همین حال نصرالله پژمان فر، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، گفته است که با ارائهٔ طرحی در مجلس، هنرمندانی که انصراف داده اند را برای همواره از کار هنری در ایران ممنوع الکار می نماید که بعدها حرفش را تصحیح کرد.

که مخالف انصراف از جشنواره است اقدام هنرمندان برای انصراف را موجب افتراق جامعه به خودی و ناخودی می داند که ممکن است باعث ایجاد شکاف عمیق بین هنرمندان و مخاطبان گردد. از نظر او واکنش تعدادی از هنرمندان به دلیل انگیزه های شخصی بوده است. حسینی به هنرمندان توصیه نموده که پشت احساسات پاک مردم پنهان نشوند.

منتقدان سینمایی و رسانه ها

گروهی از نویسندگان و منتقدان سینمایی ایران با امضای بیانیه ای با اشاره به تعهد و مسئولیت فردی و جمعی و احترام به هموطنان از دست رفته جشنواره را تحریم نموده اند. سعید عقیقی، جهانبخش نورایی، همایون امامی، عباس بهارلو، امیر پوریا، محمد گذرآبادی، شاهپور شهبازی و جابر قاسمعلی و لی لی فرهادپور از امضاکنندگان این بیانیه بودند.

مجید اسلامی، منتقد سینمایی، در یادداشتی جشنوارهٔ فیلم فجر را نه یک جشنوارهٔ حکومتی که یک جشنوارهٔ ملی دانسته و مخالفت خود را با تحریم این جشنواره اعلام نموده است. اسلامی جشنوارهٔ فجر را عظیم ترین رویداد فرهنگی سال در چهل سال اخیر عنوان نموده که امکان دیده شدن به فیلمسازان رادیکال داده است. او همچنین حضور در جشنواره را برای اکران عمومی فیلم ها مهم ارزیابی نموده است.

عباس کمک، دبیر تحریریهٔ ماهنامهٔ فیلم، معتقد است برپایی جشنواره توسط نهادهای خصوصی امکان پذیر نیست و جشنوارهٔ فجر نقش مهمی در سینمای پس از انقلاب ایران داشته است.

نگاهی به جشنواره های فجر

اولین دوره جشنواره فیلم فجر / دومین دوره جشنواره فیلم فجر / سومین دوره جشنواره فیلم فجر / چهارمین دوره جشنواره فیلم فجر / پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر / ششمین دوره جشنواره فیلم فجر / هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر/ هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر / نهمین دوره جشنواره فیلم فجر / دهمین دوره جشنواره فیلم فجر / یازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر/ دوازدهمین دوره جشنواره فیلم فجر / سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر / چهاردهمین دوره جشنواره فیلم فجر / پانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر / شانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر / هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر / هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر / نوزدهمین جشنواره فیلم فجر/ بیستمین جشنواره فیلم فجر/ بیست و یکمین جشنواره فیلم فجر / بیست و دومین جشنواره فیلم فجر / بیست و سومین جشنواره فیلم فجر / بیست و چهارمین جشنواره فیلم فجر / بیست و پنجمین جشنواره فیلم فجر / بیست و ششمین جشنواره فیلم فجر/ بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر/ بیست و هشتمین جشنواره فیلم فجر/ بیست و نهمین جشنواره فیلم فجر/ سی امین جشنواره فیلم فجر/ سی و یکمین جشنواره فیلم فجر/ سی و دومین جشنواره فیلم فجر/ سی و سومین جشنواره فیلم فجر/ سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر/ سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر/ سی و ششمین جشنواره فیلم فجر/ سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر