راهنمای کامل نظافت و نگهداری شومینه - مجله سفر به کانادا

در این مطلب از خبرنگاران مگ راهنمای کامل نظافت و نگهداری شومینه را در اختیار شما قرار دادیم. با اجرای قدم به قدم موارد ذکر شده در این مطلب می توانید پاییز و زمستان سال جاری از گرمای دلچسب شومینه نهایت استفاده را بکنید.

آماده سازی برای تمیزکاری شومینه

پیش از رسیدن روزهای سرد سال، لازم است خاکسترهای به جای مانده از زمستان گذشته را از شومینه حذف کنید. البته توصیه می گردد در تابستان یا بهار محفظه آتش را تمیز کنید تا برای اولین شب های خنک پاییزی آماده شوید. اما هنوز هم دیر نشده و می توانید قبل از خنک تر شدن هوا به این کار بپردازید. چون این کار ممکن است باا کثیفی و آلودگی همراه باشد، پیشنهاد می کنیم که از لباس های کهنه همراه با عینک حفاظتی، دستکش و ماسک بهره ببرید.

مراحل تمیزکردن محفظه آتش در شومینه

حالا که لباس مناسب را پوشیده اید و اقدامات محافظتی را انجام داده اید، بدون از دست دادن وقت به سراغ مراحل تمیزکاری می رویم.

مرحله 1: محافظت از محیط اطراف محفظه آتش

همانطور که گفتیم چون این کار ممکن است به همراه خاک و دوده باشد، لباس های کهنه بپوشید و اقداماتی را برای جلوگیری از تنفس دوده و خاکستر انجام دهید. مطمئن شوید که از عینک محافظ، ماسک و دستکش بهره ببرید. مبلمان و سطح اطراف شومینه را با پارچه های مخصوص یا پلاستیک بپوشانید.

مرحله 2: تمیزکردن خاکستر و زباله ها

این مرحله را با از بین بردن تکه های چوب سوخته و جداکردن میله های آهنی و بخش های دیگر و گذاشتن آن ها در کناری شروع کنید. با استفاده از یک جاروی کوچک و بیلچه شومینه، خاکستر و ذرات را به یک سطل زباله کوچک منتقل کنید. سپس می توانید با یک جاروی دستی، خاکستر را از دیواره ها و کف شومینه جارو نموده و در سطل بریزید. برای از بین بردن هرگونه گرد و غبار به جای مانده از دیوارها و کف می توانید از جاروبرقی بهره ببرید.

مرحله 3: تمیزکاری عمیق شومینه و اطراف آن

با ترکیب یک فنجان وایتکس، شش قاشق غذاخوری تری سدیم فسفات و حدود 4 لیتر آب گرم، شومینه را به طور کامل و دقیق بشویید و تمیز کنید. از قلم نیاندازید که باید در زمان ریختن محلول به داخل سطل بزرگ، از دستکش بهره ببرید. دیوارها و کف محفظه آتش و بخش های لکه دار نزدیک شومینه را با محلول اسپری نموده و اجازه دهید 5 دقیقه باقی بماند. سپس با استفاده از برس های زبر، دیوارها و کف شومینه آغشته به محلول بکشید. سپس با آب بشویید و اجازه دهید خشک گردد.

روش تمیزکردن ابزار شومینه

بعد از تمیز کردن محفظه آتش، نوبت به ابزار شومینه می رسد. درست است که این ابزار دائم با آتش و دوده در ارتباط نبوده اند اما حسابی کثیف شده اند و احتیاج به تمیزکاری دارند. پس طبق مراحل زیر پیش بروید تا این لوازم را هم برق بیاندازید.

مرحله 1: جدا کردن میله ها و ابزارها

ابزارهای شومینه را از محفظه آتش خارج نموده و به بیرون ببرید. برای تمیز کردن دوده، آن ها را با یک حوله کهنه پاک نموده و با استفاده از برس سیمی تمیز کنید. از آب استفاده نکنید چون باعث زنگ زدگی و خوردگی خواهد شد. آب فقط زمانی باید استفاده گردد که قصد دارید یک نقطه خاص را لکه گیری و تمیز کنید. در این حالت هم هرگز نباید آب را مستقیم روی سطح ابزارها، مخصوصا میله های آهنی اسپری نکنید.

مرحله 2: جلا دادن با روغن گیاهی

برای حذف آلودگی و بازگرداندن درخشش ابزارهای شومینه، از یک توپ پشمی آغشته به روغن گیاهی بهره ببرید. روغن گیاهی را به خوبی به هر شاخک گریل بمالید. اگر ابزارها از جنس برنج هستند، به جای روغن گیاهی از روغن جلای برنجی بهره ببرید و با پارچه جیر یا فلانل روی آن ها بکشید.

مرحله 3: بازرسی دودکش

قبل از بازگرداندن ابزارها به داخل شومینه، ابتدا خاکستر را از محفظه آتش خارج نموده و دودکش را از لحاظ عملکرد صحیح آنالیز کنید. پس از اتمام تمیزکاری و جلا دادن ابزارها، آن ها را به درستی در جای خود بگذارید. این فرآیند باید چندین بار در سال (حداقل یک بار در هر فصل) یا حتی بیشتر انجام گردد اگر شومینه به طور منظم استفاده گردد. تمیز و خالی نگه داشتن ابزارها از خاکستر و گرد و غبار به بهبود عملکرد آن یاری نموده و خطر تجمع مضر کرئوزوت را از بین می برد.

در این مرحله میله ها را هم به خوببی آنالیز کنید و ببینید آیا احتیاج به تعویض دارند یا نه. از آنجایی که میله ها از مواد محکم و بادوام ساخته شده اند، نباید احتیاج به تعویض داشته باشند، مگر اینکه مسئله ای در طول فراوریشان ایجاد شده باشد.

روش تمیزکردن درهای شیشه ای شومینه

تمیز کردن درهای شیشه ای شومینه به ظاهر کار ساده ای است اما باید حسابی دقت کنید تا هم حسابی تمیز شوند و هم آسیب نبینند.

مرحله 1: آنالیز واشر لاستیکی در شومینه

اول از همه واشر لاستیکی در را بیرون بیاورید، بشویید و آن را از نظر ترک خوردگی آنالیز کنید. اگر واشر شکسته یا فرسوده باشد باید آن را تعویض کنید.

مرحله 2: تهیه محلول تمیزنماینده

یک فنجان سرکه سفید، یک قاشق غذاخوری آمونیاک خانگی و سه فنجان آب را در یک بطری اسپری مخلوط کنید. در زمان استفاده از آمونیاک دقت کنید و مطمئن شوید در محیطی با تهویه مناسب حضور دارید.

مرحله 3: اسپری کردن محلول و تمیزکردن شیشه

بعد از اسپری کردن محلول روی شیشه، حدود 30 ثانیه صبر کنید و سپس با یک حوله یا تی شیشه شوی، شیشه ها را پاک کنید. در آخر هم با یک حوله بدون پرز یا دستمال میکروفایبر شیشه ها را را خشک و براق کنید.

مرحله 4: تمیزکاری دوده های سرسخت

اگر لایه دوده بسیار ضخیم بود محلول سرکه و آمونیاک را روی شیشه اسپری کنید و سپس با یک اسفنج آغشته به جوش شیرین خشک، روی لکه بکشید تا تمیز گردد. اسفنج را با حرکات کوچک دایره ای روی شیشه بکشید تا بهتر تمیز گردد. جوش شیرین به عنوان یک ماده مناسب براای ساییدن های ملایم می تواند در تمیز کردن لکه های قدیمی دوده به خوبی عمل کند. وقتی لکه ها از بین رفتند، محل را با یک دستمال کهنه پاک نموده و با حوله یا دستمال میکروفایبر شیشه را برق بیندازید.

روش تمیز کردن دودکش شومینه

تمیز کردن دودکش شومینه بسیار مهم است چون تجمع کرئوزوت می تواند خطر آتش سوزی را افزایش دهد. کوزئوت ماده ای است که از ترکیب دود، گاز و بخار آب به وجود می آید. اگر تصمیم دارید این کار را خودتان انجام دهید، باید نکات زیر را به دقت رعایت کنید.

نکات مهم ایمنی

• کار کردن روی پشت بام بسیار خطرناک است، بنابراین تمام تدابیر ایمنی را برای محافظت از خود به کار ببندید. استفاده از نردبان های ایمن، داشتن کفش های مناسب برای کار روی سطوح لغزنده و بستن کمربند ایمنی (هارنس) از مواردی است که باید در نظر بگیرید.
• هرچند استخدام یک متخصص دودکش پاک کن هزینه چندانی ندارد و معمولا مجهز به تمامی ابزارهای مورداحتیاج هستند، اما اگر می خواهید از کیفیت خدمات ارائه شده مطمئن شوید، آگاهی از مراحل و جزئیات این فرآیند به شما یاری می نماید.

انتخاب یک دودکش پاک کن حرفه ای

اگر تصمیم به استخدام فردی برای این کار گرفتید، بهتر است در پی یک دودکش پاک کن حرفه ای باشید که آزمون های مرتبط با استانداردها و کدهای مربوط به طراحی دودکش ها را گذرانده باشد. بعلاوه او باید حتما بیمه و قرارداد جبران خسارت کارگری را از شرکتت کارفرما دریافت نموده باشد. این موضوع تضمین می نماید که کار به درستی و با رعایت نکات ایمنی انجام می گردد.

تمیز کردن دستی دودکش

اگر تمایل دارید دودکش را خودتان تمیز کنید، ابتدا باید برس های مناسب تهیه کنید. برای این کار از برس های بزرگ با سیم های محکم یا پرزهای پلاستیکی استفاده می گردد.

مراحل تمیز کردن

اگر تصمیمتان برای انجام دادن این کار به وسیله خودتان جدی است، به روش زیر عمل کنید.

1. بستن درهای شیشه ای و محافظت از محیط داخلی

ابتدا در شومینه را ببندید و محیط اطراف آن را با پارچه بپوشانید تا از ورود گرد و غبار و دوده به داخل خانه جلوگیری کنید.

2. آماده سازی جاروبرقی

یک جاروبرقی قدرتمند آماده کنید تا بتوانید زباله های ناشی از تمیز کردن را جمع آوری کنید. اگر جاروبرقی صنعتی داشته باشید بهتر است چون برای جمع آوری ذرات معلق در هوا و زباله های ناشی از تمیزکاری بسیار مناسب است.

3. تمیز کردن با برس

با استفاده از برس تمام قسمت های قابل دسترسی دودکش را تمیز کنید. از ورودی دودکش شروع نموده و به سمت بالا حرکت کنید. سپس برای رسیدن به عمق بیشتر، طول میله را اضافه نموده و ادامه دهید. برس را با حرکات چرخشی تکان دهید تا کرئوزوت و دوده ها به خوبی جدا شوند.

4. تمیز کردن محفظه آتش

پس از اتمام تمیزکاری دودکش، با جاروبرقی صنعتی محفظه آتش را هم تمیز کنید. از قلم نیاندازید که ناحیه دمپر و قفسه دود را هم جارو کنید، چون در این منطقه ها هم تجمع دوده و خاکستر وجود دارد.

چند بار دودکش را تمیز کنیم؟

بسته به میزان استفاده از شومینه و نوع سوختی که استفاده می کنید (چوب، گاز یا پلت)، لازم است دودکش شومینه حداقل یک بار در سال تمیز و آنالیز گردد. اگر شومینه بیشتر در فصل زمستان استفاده می گردد، بهتر است تمیزکاری را در شروع هر فصل سرد انجام دهید.

همه چیز درباره کرئوزوت (Creosote) در دودکش

در زمان سوختن چوب، بخار آب، دود و گازهایی فراوری می شوند که باید به وسیله شومینه و دودکش خارج شوند. با این حال، زمانی که این بخارات گرم به بالای دودکش می رسند و با هوای سرد بیرون برخورد می نمایند، به مایع تبدیل شده و در نهایت کرئوزوت ایجاد می نمایند. این ماده که به رنگ سیاه یا قهوه ای است، ممکن است به صورت چسبناک، شیشه ای یا خشک و پوسته پوسته باشد و به سطوح داخلی دودکش بچسبد.

خطرات تجمع کرئوزوت

اگر میزان زیادی کرئوزوت در دودکش انباشته گردد، می تواند آتش سوزی ایجاد کند. حتی اگر دودکش های مدرن برای تحمل دماهایی تا 1000 درجه سانتیگراد طراحی شده باشند، آتش سوزی ناشی از کرئوزوت می تواند دمایی تا حدود 1400 درجه سانتیگراد ایجاد کند. اگر این دما به ساختار چوبی اطراف دودکش منتقل گردد یا دودکش نتواند در برابر این دما مقاومت کند، خطر آتش سوزی در خانه بالا می رود.

علاوه بر این، برخی از آتش سوزی های ناشی از دودکش می توانند بدون هیچ نشانه ای شعله ور شوند. ممکن است بعد از خاموش شدن آتش در شومینه، یک نقطه داغ کوچک در دودکش برای ساعت ها شعله ور بماند و در نهایت به آتش بزرگی تبدیل گردد که به صورت مخفی در دودکش ادامه پیدا نموده و در جاهای دیگر توسعه یابد.

روش های حذف کرئوزوت

برای جلوگیری از بروز این خطرات، باید مطمئن شوید که تمامی کرئوزوت از دودکش حذف شده است. متخصصان دودکش پاک کن به دلیل تجربه زیاد و آشنایی با دودکش ها بهتر می توانند تجمع کرئوزوت را از دوده های معمولی تشخیص دهند. اگرچه استفاده از خدمات متخصصان برای تمیز کردن دودکش ها برترین روش برای حذف کرئوزوت است، اما شما می توانید از چوب های پاک نماینده کرئوزوت یا محصولات دیگر بهره ببرید. این چوب ها با سوختن موادی آزاد می نمایند که به نرم شدن و از بین بردن بخشی از تجمع کرئوزوت یاری می نمایند.

نگهداری از شومینه

بعد از تمیز کردن شومینه و دودکش، باید به فکر نگهداری بهینه آن باشید تا در طول مدت استفاده بیشترین میزان گرما را دریافت کنید. بعلاوه مطمئن باشید که در فصل سرما خطری شما را تهدید نمی نماید و تمیزکاری بعدی هم با مشکل روبه رو نمی گردد. در این بخش برترین راه های نگهداری و مراقبت از شومینه را به شما آموزش می دهیم.

نصب هشداردهنده های دود و مونوکسید کربن

شومینه، هرچند منبعی دلپذیر برای ایجاد گرما در خانه است، اما می تواند خطراتی برای سلامتی داشته باشد. یک شومینه که به درستی نصب و تهویه شده باشد معمولا مسئله ای ایجاد نمی نماید. با این حال، اگر دودکش یا سیستم تهویه مسدود گردد، خطر مسمومیت با مونوکسید کربن به وجود می آید. مونوکسید کربن گازی بی بو و بی رنگ است و به همین خاطر شناسایی آن سخت است. نصب یک هشداردهنده مونوکسید کربن در کنار شومینه اطمینان می دهد که اگر این گاز خطرناک در خانه منتشر گردد، شما به سرعت از آن آگاه می شوید.

بعلاوه، دود هم می تواند یکی دیگر از خطرات سلامتی باشد. در حالت عادی، دود به وسیله دودکش به خارج راهنمایی می گردد. اما اگر دودکش مسدود گردد یا آلاینده های خارجی در آن انباشته شوند، می تواند وارد خانه گردد. برای جلوگیری از این اتفاق باید یک هشداردهنده دود نصب کنید تا از خطرات احتمالی آتش سوزی یا ورود دود به خانه جلوگیری نمایند.

استفاده از چوب مناسب

یکی از نکات کلیدی در نگهداری شومینه، استفاده از چوب های مناسب است. چوب های سخت مثل بلوط، افرا و توس برای شومینه برترین گزینه هستند. این چوب ها گرمای بیشتری فراوری می نمایند، مدت زمان بیشتری می سوزند و کرئوزوت کمتری نسبت به چوب های نرم، مثل سرو و کاج، فراوری می نمایند. برای استفاده از چوب در شومینه باید چوب به خوبی خشک شده باشد و میزان رطوبت آن کمتر از 20 درصد باشد. به طور کلی، چوب باید برای 6 تا 12 ماه خشک گردد. برای تسریع فرآیند خشک کردن، چوب ها را به قطعات کوچک تر تقسیم کنید.

اگرچه چوب های سخت گران تر از چوب های نرم هستند، اما در درازمدت با فراوری گرمای بیشتر و فراوری کرئوزوت کمتر، ارزان تر هستند. حذف تجمع کرئوزوت و نگهداری صحیح شومینه برای ایمنی خانه شما لازم است. استفاده از چوب های مناسب، نصب هشداردهنده های دود و مونوکسید کربن و تمیزکاری منظم دودکش از مواردی است که می تواند از بروز خطرات احتمالی جلوگیری کند.

نکات مهم برای شروع به کار شومینه

وقتی شومینه را روشن می کنید این نکات را در نظر داشته باشید و آنالیز کنید تا مطمئن شوید که شومینه درست کار می نماید.

• چند تکه چوب را آتش بزنید و ببینید آیا دود از دودکش خارج می گردد یا نه.
• اگر به داخل اتاق رفت، قبل از پر کردن مخزن آتش از چوب، مشکل را تشخیص داده و رفع کنید.
• انسداد در مجرای دودکش، تجمع بیش از حد کرئوزوت یا دوده، دمپر بسته و چوب مرطوب همگی از دلیل های شایع بروز حادثه با شومینه هستند.
• اقدامات احتیاطی ایمنی در ارتباط با شومینه را یاد بگیرید.
• فرش ها و اثاثیه قابل اشتعال را تا حد امکان از شومینه دور نگه دارید. اگر باید یک پتو در جلوی شومینه قرار دهید، مطمئن شوید که غیر قابل اشتعال است.
• در زمان تمیز کردن شومینه هیزمی، حتما از ابزار مناسب بهره ببرید.
• آتش هرگز نباید بدون مراقبت رها گردد. همواره قبل از رفتن به رختخواب یا خروج از خانه آتش را خاموش کنید.
• یک در شیشه ای مقاوم در برابر حرارت و یک دمنده نصب کنید. در شیشه ای و دمنده برای ایمن کردن، کارآمدتر کردن و نگهداری آسان تر شومینه چوبی ضروری هستند. در شیشه ای یاری می نماید تا حیوان خانگی یا کودک کنجکاو شما به آتش نزدیک نگردد و جرقه ها یا اخگرها از شومینه در سراسر اتاق پخش نشوند. نصب یک فن و دمنده به توزیع گرما در یک منطقه بزرگتر یاری می نماید و کارایی شومینه را افزایش می دهد.

منبع: HellaMaid