تخمدان پلی کیستیک چیست؟ - مجله سفر به کانادا

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نوعی بیماری بوده که بر روی میزان هورمون زنان تاثیر می گذارد. زنان مبتلا به PCOS هورمون های مردانه بیشتری را نسبت به حالت عادی فراوری می نمایند. این اختلال هورمونی باعث عدم قاعدگی در آن ها شده و همچنین بارداری را برای آن ها سخت تر می نماید. این بیماری همچنین باعث رشد مو در صورت و بدن شده و در طولانی مدت می تواند باعث ایجاد بیماری هایی مانند دیابت و بیماری های قلبی گردد. مصرف قرص های ضد بارداری و دارو های دیابت می توانند به بهبود این اختلال هورمونی یاری نمایند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

زنان 15 تا 44 ساله بیشتر در معرض ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک می باشند. این سندرم بر روی تخمدان زنان که محل فراوری استروژن و پروژسترون می باشد اثر می گذارد؛ (استروژن و پروژسترون هورمون هایی هستند که به تنظیم سیکل قاعدگی یاری می نمایند.) تخمدان ها در حالت عادی میزان کمی هورمون مردانه به نام آندروژن را نیز فراوری می نمایند؛ ولی در اثر این بیماری میزان فراوری این هورمون مردانه در بدن زنان افزایش می یابد. سه ویژگی اصلی سندرم تخمدان پلی کیستیک عبارتند از:

• ایجاد کیست در تخمدان
• افزایش هورمون مردانه
• اختلال در قاعدگی

چه عواملی باعث ایجاد تخمدان پلی کیستیک می شوند؟

پزشکان هنوز علت دقیق ایجاد تخمدان پلی کیستیک را نمی دانند. آن ها معتقدند که میزان بالای هورمون مردانه باعث می گردد که تخمدان ها نتوانند به طور معمول، هورمون و تخمک فراوری نمایند. ژن ها، مقاومت به انسولین و التهاب می توانند به فراوری بیش از حد آندروژن مرتبط باشند.

• ژن ها: مطالعات نشان داده اند که این سندرم می تواند ارثی باشد.
• مقاومت به انسولین: 70 درصد زنان مبتلا به PCOS دارای مقاومت به انسولین می باشند، به این معنی که سلول های آن ها نمی توانند به درستی از انسولین استفاده نمایند؛ بنابراین افزایش انسولین باعث تحریک تخمدان ها برای فراوری بیشتر هورمون مردانه می گردد.
• التهاب: میزان ایجاد التهاب در زنان مبتلا به PCOS بیشتر می باشد. همچنین اضافه وزن نیز می تواند منجر به التهاب گردد.

علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک

زمانی که زنان دچار اضافه وزن یا مسائل بارداری شوند، متوجه علائم این سندرم خواهند شد. شایع ترین علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک عبارتند از:

• اختلالات قاعدگی: عدم تخمک گذاری مانع از خونریزی دیواره رحم می گردد. بعضی از زنان مبتلا به PCOS تنها هشت بار در سال پریود می شوند.
• خونریزی شدید: به علت تراکم دیواره رحم، زنان در زمان قاعدگی، خونریزی بیشتری را نسبت به حالت عادی تجربه خواهند کرد.
• رشد مو: بیش از 70 درصد زنان مبتلا به این سندرم، با رشد مو در صورت، کمر، شکم و قفسه سینه خود روبرو می شوند.
• آکنه: هورمون های مردانه باعث می شوند که پوست نسبت به حالت عادی، چرب تر شده و در نتیجه باعث ایجاد جوش و آکنه در صورت، قفسه سینه و پشت گردن می شوند.

• افزایش وزن: 80 درصد زنان مبتلا به PCOS دارای اضافه وزن بوده یا چاق می باشند.
• طاسی: مو های روی سر نازک تر شده و آغاز به ریزش می نمایند.
• تیره تر شدن پوست: لکه های تیره ای در گردن، کشاله ران و زیر سینه به وجود خواهد آمد.
• سردرد: تغییرات هورمونی می تواند در بعضی از زنان باعث ایجاد سردرد گردد.

تاثیر سندرم تخمدان پلی کیستیک بر روی بدن

میزان بالای آندروژن که در اثر بروز این سندرم در بدن شما ترشح م گردد، می تواند بر روی باروری و دیگر شرایط جسمی تاثیر بگذارد.

ناباروری: برای باردار شدن باید تخمک گذاری صورت بگیرد. زنانی که به طور منظم تخمک گذاری نمی نمایند، احتمال باردار شدن آن ها کاهش پیدا می نماید.

سندرم متابولیک: 80 درصد زنان مبتلا به PCOS دارای اضافه وزن می باشند. این شرایط باعث می گردد که احتمال ابتلا به قند خون، فشار خون، کلسترول خوب (HDL) و کلسترول بد (LDL) افزایش پیدا کند. تمام این عوامل باعث ایجاد سندرم متابولیک می شوند که احتمال ابتلا به بیماری قلبی، دیابت و سکته را نیز افزایش می دهند.

آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب): این سندرم می تواند در تنفس فرد در خواب اختلال ایجاد کند. آپنه خواب، بیشتر در زنان دارای اضافه وزن شایع می باشد.

سرطان آندومتر یا رحم: در زمان تخمک گذاری، دیواره رحم آغاز به خونریزی می نماید. اگر تخمک گذاری هر ماه صورت نگیرد، این دیواره ضخیم شده که در نتیجه می تواند احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.

افسردگی: تغییرات هورمونی و علائمی مانند رشد مو های زائد، باعث می شوند که فرد دچار افسردگی و اضطراب گردد.

نحوه تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک

زنان مبتلا به PCOS معمولا دو مورد از علائم زیر را دارند:

• میزان بالای آندروژن
• اختلالات قاعدگی
• وجود کیست در تخمدان

پزشک همچنین با معاینه لگن می تواند مسائل مربوط به تخمدان ها را شناسایی کند. علاوه بر این، با آزمایش خون می توان میزان هورمون مردانه را آنالیز کرد. همچنین ممکن است آزمایش هایی برای معین میزان کلسترول، انسولین و تری گلیسیرید نیز برای شما تجویز گردد. با سونوگرافی نیز می توان فولیکول های غیر طبیعی و دیگر مسائل مرتبط با تخمدان ها و رحم را نیز آنالیز کرد.

راه های درمان تخمدان پلی کیستیک با رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی

درمان PCOS معمولا با تغییرات شیوه زندگی مانند کاهش وزن، رژیم غذایی و ورزش آغاز می گردد. با کاهش فقط 5 تا 10 درصد از وزن بدن، می توانید به تنظیم قاعدگی و بهبود علائم PCOS یاری کنید. مطالعات انجام شده بر روی رژیم های غذایی مرتبط با PCOS نشان می دهند که استفاده از رژیم هایی با کربوهیدرات کم، می توانند برای کاهش وزن و کاهش میزان انسولین مفید باشند. همچنین مطالعات نشان داده اند که 30 دقیقه ورزش در روز می تواند به زنان مبتلا به PCOS یاری کند.

بهتر است برای درمان تخمدان پلی کیستیک با استفاده از رژیم، غذا های زیر را به رژیم خود اضافه کنید:

• مواد غذایی غنی از فیبر: مواد غذایی با فیبر بالا می توانند به کاهش مقاومت به انسولین یاری نمایند. این دسته از غذا ها عبارتند از: بروکلی، گل کلم، کلم فندقی، فلفل دلمه ای قرمز و سبز، سبزی شاهی، کاهو قرمز، لوبیا و عدس، بادام، انواع توت، سیب زمینی و کدو حلوایی
• پروتئین کم چرب مانند ماهی و مرغ
• غذا های ضد التهابی و ادویه جات مانند زردچوبه، گوجه فرنگی، اسفناج، گردو، روغن زیتون، میوه هایی مانند بلوبری و توت فرنگی، ماهی های حاوی اسید چرب امگا 3، مانند ماهی سالمون و ساردین

درمان تخمدان پلی کیستیک با استفاده از دارو

استفاده از قرص های ضدبارداری و دیگر دارو ها می توانند به تنظیم قاعدگی و درمان علائم PCOS مانند رشد مو و آکنه یاری نمایند.

قرص ضدبارداری: مصرف روزانه استروژن و پروژستین می توانند به تعادل هورمون ها، تنظیم تخمک گذاری و برطرف علائمی مانند رشد بیش از حد مو یاری نموده و همچنین احتمال ابتلا به سرطان آندومتر را نیز کاهش دهند. این هورمون ها را می توان به صورت قرص، تزریقی و واژینال به دست آورد.

متفورمین: از متفورمین برای درمان دیابت نوع 2 استفاده می گردد. همچنین با بهبود میزان انسولین، می تواند به درمان PCOS نیز یاری کند.

کلومیفن: کلومیفن نوعی داروی باروری بوده که به زنان مبتلا به PCOS برای باردار شدن یاری می نماید. هرچند استفاده از این دارو، می تواند احتمال دوقلوزایی را افزایش دهد.

دارو هایی برای از بین بردن مو های زائد

با استفاده از بعضی دارو ها می توان رشد مو های زائد را کاهش داده و یا از بین برد. کرم افلورنیتین (Eflornithine) به کاهش رشد مو یاری می نماید. همچنین می توان با استفاده از لیزر و الکترولیز، مو های زائد را نیز از بین برد.

عمل جراحی

برای بهبود باروری می توان از جراحی استفاده کرد. حفاری تخمدان نوعی جراحی بوده که در آن پزشک، سوراخ های کوچکی را با استفاده از لیزر یا سوزن در تخمدان ایجاد می نماید. این کار باعث بهبود عملکرد تخمدان ها می گردد.

منبع: healthline.com