در روز جهانی پرندگان مهاجر به فکر حشرات باشید! - مجله سفر به کانادا

خبرنگاران: در آستانه 22 اردیبهشت روز دنیای پرندگان مهاجر کسب اطلاعات بیشتر در مورد آنها و جشن گرفتن این رویداد دنیای خالی از لطف نیست!

روز دنیای پرندگان مهاجر رویدادی بین المللی است که در آن بر اهمیت وجود پرندگان مهاجر برای حفظ تعادل زمین، زیست بوم و انسان تأکید شده است؛ براساس سرشماری های سالانه در سواحل دریاها و تالاب های کشور هر سال در حدود دو میلیون پرنده مهاجر از اروپا، سیبری و آفریقا به ایران می آیند.

به گزارش خبرنگاران، از سال 2006 به این طرف هر ساله روز دهم می برابر با بیستم اردیبهشت ماه به نام روز دنیای پرندگان مهاجر شناخته می شود. در هر سال شعار روز دنیای پرندگان مهاجر بر روی هدف و عنوان بخصوصی متمرکز می شود. حفاظت از حشرات؛ حفاظت از پرندگانشعار سال جاری روز دنیای پرندگان مهاجر است.

عشق ما به پرندگان با مسئولیت حفاظت از آنها همراه است. جمعیت پرندگان رو به کاهش است و زیستگاه آنها در خطر است. موضوع روز دنیای پرندگان مهاجر سال جاری به ارتباط بین جمعیت حشرات، کاهش آنها و جمعیت پرندگان مهاجر می پردازد. از آنجایی که جمعیت حشرات به طور فزاینده ای به وسیله اقدامات انسانی، مانند افزایش استفاده از آفت کش ها و حشره کش ها در معرض خطر قرار می گیرند، منابع اصلی غذایی بسیاری از پرندگان مهاجر نیز در معرض خطر قرار می گیرند. این به همه ما بستگی دارد که اطمینان حاصل کنیم که تمام کوشش خود را برای کاهش تهدیدات جمعیت پرندگان و بعلاوه حفاظت از جمعیت حشرات انجام می دهیم که برای ایمن و سالم نگه داشتن پرندگان، حشرات و سیاره ما در طول سالیانه آنها بسیار لازم است.

حالا چرا مهاجرت پرندگان اهمیت دارد که یک روز به این نام مشخص شده است. بسیاری از گونه های پرندگان مهاجرت انجام می دهند. مهاجرت یا سفر پرندگان معمولا منظم و به صورت فصلی و رفت و برگشت است. سفر پرندگان ممکن است در پاسخ به تغییرات آب و هوا، دسترسی به مواد غذایی و یافتن زیستگاه مناسب باشد. حضور پرندگان در یک منطقه نشانه هایی است که ما متوجه می شویم کدام زیستگاه در تعادل است. و اینکه چرخه طبیعت دارد کارش را درست انجام می دهد.

گاه برخی از این سفرها نامنظم بوده و یا یک طرفه هستند. درمقابل، برخی از پرندگان بومی و غیرمهاجر هستند. حتی جابجا نشدن پرندگان در نقاط مختلف جغرافیایی هم نشانه ای از تعادل در زیستگاه است.

اگر دیدیم در نقاط مهاجر پذیر مانند تالابهای قدیمی و حاشیه رودخانه ها و جنگل ها و دشت ها، پرندگان مانند گذشته حضور پیدا نمی نمایند و یا گونه های بومی منطقه را ترک نموده و دیگر فراوانی گذشته را ندارند، باید حساس شد و اولین احتمالی که به فکر می رسد این است که زیستگاه دیگر شرایط مناسب را برای پذیرایی از پرندگان ندارد و سلامت زیستگاه به خطر افتاده است. نابسامانی و تغییرات محیط زیست بی شک روی شرایط زندگی انسان ها هم تأثیر خواهد گذاشت و از این جاست که به رابطه مهاجرت پرندگان با محیط زیست سالم پی می بریم و نقش انسان ها در حفاظت از پرندگان پر رنگ شده و اهمیت می یابد.

برگزاری روز دنیای پرندگان مهاجر به منظور مطلع کردن مردم به درک اهمیت حضور پرندگان در محیط های طبیعی و ترغیب جوامع محلی به مشارکت فعال در حفاظت از پرندگان مهاجر می باشد. در این روز می توان انتظار داشت که سازمانهای رسمی وتشکل های مردم نهاد در سراسر دنیا، فعالیت ها و برنامه هایی را طراحی و اجرا نمایند تا ضمن افزایش مطلعی عمومی، به حفاظت از این پرندگان و زیستگاه آنان یاری شود.

پرندگان مهاجر در ایران

شاید بشود گفت از حدود 550 گونه پرنده ای که در ایران یافت و مشاهده می شود، حدود 70 درصد آنها مهاجرند که یا در اواخر پاییز برای زمستان گذرانی وارد ایران می شوند یا در فصل بهار و تابستان برای زادآوری به ایران می آیند.

از بین گونه هایی که در ایران زادو ولد می نمایند، در حدود 140 گونه صرفاً بومی هستند که به ندرت از منطقه زادو ولد خود خارج می شوند. از طرف دیگر 95 گونه مهاجر واقعی می باشند که هنگام پاییز ایران را ترک می نمایند و زمستان را در نواحی گرم تر می گذرانند. بیشتر اینها به سمت جنوب غربی و به آفریقا می روند، ولی در حدود 12 گونه از آنها به جانب جنوب شرقی رو می آورند تا زمستان را در شبه قاره هند بگذرانند. 12 گونه از پرندگانی که در شمال ایران زادوولد می نمایند، گرچه مهاجر واقعی هستند، ولی منطقه زمستان گذرانی آنها از حد جنوبی ایران تجاوز نمی کند. در حدود 100 گونه به جامانده نیمه مهاجر می باشند. در برخی موارد پرندگان شمال ایران به جنوب این کشور مهاجرت می نمایند، در حالی که پرندگان جنوبی در جای خود باقی می مانند. در موارد دیگر جمعیت بیشتر پرندگان بومی ایران در زمستان به دلیل آمدن جمعیت های مهاجر از منطقه ها شمالی تر خارج از کشور، از لحاظ تعداد افزایش زیادی حاصل می نمایند.

از قریب به 100 گونه پرندگان مهاجر که به طور منظم در ایران دیده می شوند ولی زادوولد نمی نمایند، حدود 80 گونه در پاییز به ایران می آیند تا زمستان را در این کشور بگذرانند. بیست گونه به جامانده فقط مهاجر عبوری هستند که از منطقه زادوولدشان در شمال به سوی منطقه زمستان گذرانی خود که خارج از ایران و در سمت جنوب شرقی و یا جنوب غربی قرار گرفته است، در حرکت می باشند. این پرندگان ممکن است به تعداد زیاد طی چند هفته معدود یکبار در بهار و بار دیگر در پاییز در یران مشاهده شوند. ولی در بقیه فصول سال بسیار نایاب هستند یا به کلی دیده می شوند.

چطور روز دنیای پرندگان مهاجر را جشن بگیریم؟

با احترام به این موجودات مجذوب کننده برای روز دنیای پرندگان مهاجر وقت بگذارید.

پرنده نگری را آغاز کنید

یکی از راه های فوق العاده برای لذت بردن و قدردانی از الگوهای مهاجرت جالب پرندگان، آغاز تمرین پرنده نگری است. نکته جالب در مورد پرنده نگری این است که می توان آن را به صورت محلی در هر نوع منطقه طبیعی یا حفاظت شده انجام داد، یا می تواند دلیلی برای سفر به مکان های دیگر باشد تا نگاهی اجمالی به گونه های خاص داشته باشید. به مناسبت روز دنیای پرندگان مهاجر، روی یک دوربین سرمایه گذاری کنید، یک دفترچه یادداشت و اتوماتیک بیاورید، یک دوربین در دست داشته باشید و از تماشا گونه های باورنکردنی پرندگان لذت ببرید.

با به اشتراک گذاشتن برخی اطلاعات جالب سر میز شام با خانواده، مطلعی در مورد این روزرا افزایش دهید و دیگران را به روز دنیای پرندگان مهاجر علاقه مند کنید.

حقایق جالب در مورد پرندگان مهاجر

پرندگانی که در حال مهاجرت هستند می توانند مسافت های طولانی را طی نمایند - برخی از آنها تا 15000 مایل یا بیشتر!

بلندترین پرنده مهاجر، غاز سر میله ای است که به ارتفاع حدود 5.5 مایلی از سطح دریا می رسد.

قابلیت های پرنده نگری در ایران

کشور ایران با دارا بودن105 منطقه مهم پرندگان (Important Bird Area- IBA) که از نظر تعداد در خاور میانه رتبه نخست را داراست، پذیرای طیف وسیعی از پرندگان بومی، زمستان گذران، مهاجر و اتفاقی است و تنها در جزیره قشم حدود 100 گونه پرنده مشاهده و ثبت شده است.

قرارگرفتن در سه منطقه آب وهوایی مختلف دنیا (پاله آرکتیک)، (آفروتروپیکال) و (ایندومالایان) باعث شده در ایران شاهد پرندگانی از هر سه منطقه آب وهوایی دنیا باشیم. به عبارتی دیگر؛ یک پرنده نگراروپایی وآمریکایی با ورود به ایران می تواند شاهد گونه های سه منطقه آب و هوایی مهم دنیا در یک کشور باشد،کما این که پهناورترین کشور دنیا(روسیه)تنها در یک منطقه آب وهوایی(پاله آرکتیک) یا همان دنیای قدیم قرارگرفته است.

چنین تنوع فراوان زیستگاهی باعث شده است که ایران شاهد حضور پرندگان بسیار متفاوت و متنوعی باشد. گونه هایی همانند سیاه خروس قفقازی والیکایی (پاله آرکتیک)، شهدخورواکراس سیاه آفریقایی (آفروتروپیکال)، ودارکوب بلوچی وحواصیل هندی (ایندومالایان) را می توان در ایران مشاهده کرد.

طبق آخرین آنالیز های انجام گرفته تا به امروز 527 گونه پرنده در ایران مشاهده و به ثبت رسیده اند که این رقم با توجه به وسعت کشور ایران بسیار قابل توجه است.

این تنوع بالای پرندگان و بعلاوه حضور زاغ بور به عنوان تنها پرنده بومزاد ایران و نیز پرندگانی نظیر سینه سرخ ایرانی که بخش وسیعی از گستره پراکنش دنیای آن در ایران قرار گرفته است بر قابلیت های پرنده نگری ایران افزوده است.

پرنده نگری با هدف نهایی حفظ طبیعت و گونه های پرندگان و لذت بردن از دنیای آنها طی سالیان اخیر رشد چشمگیری در دنیا داشته است. پرنده نگری با گرایش عمیق به حفاظت از محیط زیست، برای منطقه ها طبیعی که احتیاج به حفاظت دارند منبع عایدی بسیار مهمی نیز محسوب می شود.